پیرو تأکیدهای اخیر رهبر معظم انقلاب مبنی بر ضرورت پرداختن به مسائل اجتماعی و حل آسیب‌ها و معضلات این حوزه و در شرایطی که نهادهای دولتی و عمومی تا آبان ماه فرصت دارند گزارش وضعیت آسیبهای اجتماعی را به رهبری ارائه کنند، دیروز سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام کرد: طرح جدید ارزیابی سوء مصرف مواد مخدر در دست انجام است و آمارگیری جدید اعتیاد از سوی ستاد مبارزه با مواد مخدر به پایان رسیده است و آمار جدید تعداد معتادان را ۲ ماه دیگر اعلام می‌کنیم،اما نقطه پر رنگ و قابل توجه این خبر افزایش حدود دو برابری تعداد زنان معتاد در مقایسه آماری بین سال‌های ۸۰ و ۹۰ است که از ۵ درصد در سال ۸۰ به بیش از ۹ درصد در سال ۹۰ افزایش یافته است.
به گزارش وبسایت تخصصی مددکاری اجتماعی ۲۰۱۵ به نقل از روزنامه ایران؛ اوایل اردیبهشت ماه سال جاری بعد از آنکه ۲۳ عضو شورای اجتماعی کشور ،دومین گزارش خود مبنی بر نتایج مقابله با ۵ آسیب اجتماعی مهم را به رهبری ارائه دادند نتیجه عملکردشان موجب دلخوری و نارضایتی ایشان شد. نارضایتی ایشان بیشتر متوجه عملکرد نامطلوب دستگاه‌ها در مقابله با آسیبهای اجتماعی بود که پیش تر و در نیمه دوم آبان سال ۹۴ هنگام ارائه نخستین گزارش، مکلف شده بودند اقدام هایی را برای کاهش نرخ اعتیاد، طلاق، حاشیه نشینی، مفاسد اخلاقی و فقر و بیکاری انجام دهند. در جلسه روز ۱۲ اردیبهشت ماه امسال، ۲۳ نهاد دولتی و عمومی کشور مکلف شدند ۵ آسیب عمده کشور را بررسی و ظرف ۶ ماه، نتیجه عملکردشان را به رهبری ارائه کنند.
در حالی که نزدیک به یک ماه و نیم از این مهلت ۶ ماهه برای ارائه سومین گزارش مقابله با ۵ آسیب اجتماعی مهم کشور سپری شده اما کارشناسان حوزه اعتیاد معتقدند حداقل در این حوزه هیچ گونه برنامه ریزی جدیدی در حوزه کلان کشوری برای مقابله با اعتیاد و پیشگیری از آن صورت نگرفته است و چنانچه این روند ادامه یابد رشد آسیب‌ها نسبت به وضع موجود نه تنها مهار نخواهد شد که روند افزایشی هم در پی دارد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در ۶ ماهه گذشته بیش از ۴۲ هزار معتاد کارتن خواب و بی‌خانمان در کشور شناسایی شده‌اند که از این تعداد معتاد بی‌خانمان، ۱۵ هزار نفر در تهران کارتن خواب هستند. جدیدترین آمارهای ستاد مبارزه با مواد مخدر نشان می‌دهد از بین معتادان جمع‌آوری شده تهران، یک هزار نفر معتاد زن بوده اند و از بین آنها هم ۷۰۰نفر بدون خانواده‌اند.
البته این اعداد و ارقام در حالی اعلام می‌شود که تعداد معتادان کارتن خواب جدا از کسانی هستند که در کمپ‌های ترک اعتیاد کشور نگهداری می‌شوند و هنوز از خانواده‌های خود طرد نشده و همچنان در محیط خانه و محل کار خود حضور دارند.
طبق آمار ستاد مبارزه با مواد مخدر در حال حاضر یک میلیون و ۳۲۵ هزار معتاد در کشور داریم .اگر تعداد معتادان زن را ۱۰درصد از کل جمعیت معتادان در نظر بگیریم یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد ۱۳۰هزار معتاد زن در کشور وجود دارد که عمده مواد مصرفی شان آمفتامین‌ها هستند.
درباره افزایش آمار آسیبهای اجتماعی بویژه در حوزه اعتیاد دکتر سعید صفاتیان، رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌گوید: احتمال می‌دهم آمارهایی که ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام خواهد کرد خصوصیات آماری آن با آمارهای گذشته خیلی تفاوت خواهد داشت. احتمال اینکه سن اعتیاد بسیار پایین باشد خیلی زیاد است.
وی افزود: در جدیدترین آمار تعداد زنان معتاد بیشتر است، تغییر الگو به سمت مواد روانگردان را داریم، مصرف چند ماده‌ای زیادتر شده است همچنین آمارهای جدید خصوصیات دیگری هم خواهد داشت از جمله اینکه به‌خاطر تغییر شرایط جامعه تعداد معتادان متاهل بیشتر می‌شود همچنین آمار و ارقام اعتیاد از این اعدادی که اعلام می‌شود درصدی بین رده‌های جامعه بالاتر می‌رود به این معنا که هم در محیط کارگری و هم در محیط دانش آموزی و دانشجویی تغییراتی را داریم.
صفاتیان با تأکید بر اینکه نوع الگوی مصرف مواد مخدر و نوع برنامه‌هایی که در دستگاه‌ها اجرا می‌شود نشان می‌دهد که باید منتظر این تغییرات باشیم، اظهار داشت: در طول ۵ تا ۶ سال از لحاظ عددی آمار اعتیاد زنان دو برابر شده و به ۶/۹ درصد رسیده است اما سؤال اساسی این است که آیا این عدد به معنای دو برابر شدن تعداد زنان معتاد است یا مراجعه زنان برای درمان بیشتر شده و ما تعداد بیشتری از زنان معتاد را در جامعه داریم یا تعداد مراکز درمان بیشتر شده است و با توجه به این، زنان بیشتری تمایل دارند برای درمان مراجعه کنند. بنابراین نوع آمارگیری مهم است.
وی در ادامه بحث پرسشنامه آمارگیری اعتیاد را مطرح کرد و گفت: سؤال اساسی در مورد پرسشنامه‌های آمارگیری اعتیاد است. اینکه آیا در ایران وقتی از فردی می‌پرسند «شما معتاد هستید» پاسخ منفی می‌دهد یا مثبت؟ این سؤال خیلی مهم است که به نظرم عموماً افراد پاسخ مثبت به این سؤال نمی‌دهند، در حالی که به‌خاطر قوانین کشور مردم براحتی به این سؤال پاسخ نمی‌دهند.
صفاتیان با بیان اینکه زنان اعتیادشان را بیشتر نشان می‌دهند، افزود: به دلیل آنکه نوع الگوی مصرف مواد تغییر کرده و شرایط اجتماعی به گونه‌ای شده که مصرف مواد مخدر صنعتی نوعی کلاس اجتماعی تلقی می‌شود زنان براحتی مصرف شیشه را بروز می‌دهند چرا که شیشه موجب می‌شود آنها مقداری بی‌پرواتر شوند.
راههای پیشگیری از اعتیاد زنان
این کارشناس حوزه اعتیاد پاسخ می‌دهد: با توجه به جلسه‌ای که رهبر معظم انقلاب با رؤسای سه قوه داشته درخواست ایشان این است که کار فوق العاده در حوزه اعتیاد انجام شود تا بتوانیم رشد اعتیاد را در زنان کنترل کنیم ولی اینکه با کدام برنامه، هنوز مشخص نیست.
به باور صفاتیان، برنامه‌های فعلی در حوزه پیشگیری از اعتیاد زنان جوابگو نیست چون یا باید دستگاه‌های عضو ستاد مبارزه با مواد مخدر برنامه ارائه کنند یا اینکه وزارت کشور مسئول برنامه ریزی و سیاستگذاری در حوزه اعتیاد است و باید هر چه سریع تر برنامه عملیاتی بدهند اما با وجود این و در حالی که کمتر از ۴ ماه و نیم از فرصت ۶ ماهه رهبری باقی مانده هیچ برنامه جدیدی در حوزه کلان کشوری نداریم.
وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به این تغییرات چگونه باید در حوزه پیشگیری از اعتیاد برنامه ریزی کنیم، عنوان کرد: بسیاری نگاه شان به دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر است در حالی که دبیرخانه جایگاه اجرایی ندارد و باید آموزش و پرورش، وزارت ارشاد، صدا و سیما، بهزیستی و وزارت بهداشت در این زمینه ورود کنند چرا که نمود رشد اعتیاد زنان در جامعه بیشتر از مردان است چون فرزندی که به دنیا می‌آید اعتیاد دارد و این مسأله ساختار جامعه را تغییر می‌دهد.وی پیشنهاد کرد: لازم است برای عملیاتی شدن برنامه‌ها بودجه بیشتری برای پیشگیری از اعتیاد زنان اختصاص یابد و مهم تر از همه آموزش و پرورش باید پیشگیری از اعتیاد دختران را که شرایط پر خطری دارند در اولویت برنامه‌هایش قرار دهد.
